Geçmişten Bugüne Zapatistalar ve Zapatista Eğitim Sistemi (TR) [The Zapatistas from Past to Present and the Zapatista Education System]
Keywords:
Emiliano Zapata, Ayala Planı, Zapatistalar, EZLN, Zapatista eğitim sistemiAbstract
In this study focusing on the Zapatistas, the history of the contemporary Zapatista movement (Ejército Zapatista de Liberación Nacional, EZLN), which, on January 1, 1994, in southeastern Mexico's Chiapas, began constructing life for and with the oppressed, is first presented. To better understand the historical context of the EZLN, the revolutionary process is traced back to the Mexican Peasant Revolution of 1910, when Emiliano Zapata and his comrades demanded the redistribution of land to landless peasants, a demand crystallized in the Plan of Ayala. The text then explores the Zapatistas' struggles against neoliberalism and colonialism, their methods in the process of constructing a new life/another world, and the fundamental principles and characteristics of the EZLN. It also delves into the Zapatista solidarity networks. Lastly, the Zapatista education system in Chiapas is examined, highlighting its connections to democratic education and Freirean pedagogy.
Özet
Zapatistaları konu edinen bu çalışmada ilk olarak 1 Ocak 1994’te Meksika’nın güneydoğusundaki Chiapas’ta, yaşamı ezilenler için ve onlarla birlikte inşa eden günümüz Zapatista hareketinin (Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu- Ejercito Zapatista de Liberación Nacional/ EZLN) tarihine yer verilmiştir. EZLN’nin tarihselliğinin daha iyi anlaşılabilmesi için de devrim süreci, 1910’da Emiliano Zapata ve yoldaşlarının, toprakların topraksız köylülere dağıtılmasını talep ettikleri Ayala Planı ile somutlaşan Meksika Köylü Devrimi’nden itibaren ele alınmıştır. Yazının devamında Zapatistaların neoliberalizme ve kolonyalizme karşı mücadelelerine, yeni bir hayatı/başka bir dünyayı inşa etme sürecindeki yöntemlerine, EZLN’nin temel ilke ve özelliklerine, Zapatista dayanışma ağlarına yer verilmiş, son olarak da Chiapas’taki Zapatista eğitim sistemi ele alınmış ve Zapatista eğitim sisteminin demokratik eğitim ve Freireyen pedagoji ile bağlantılarına değinilmiştir.
References
Başkaya, F., Demirer, T. ve Özbudun, S. (1998). Dünyanın Balkonundaki İsyancılar. Zapatistalar, “YDD”, Enternasyonalizm. Özgür Üniversite Kitaplığı 1. (2. Basım). Ankara: Öteki Yayınevi.
Bloch, E. Umut İlkesi 1. ve 2. Cilt. (T. Bora, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
Collier, A. G and Quaratiello, L. E. (2005). Basta! Land and the Zapatista Rebellion in Chiapas. (Third Edition). Oakland, California: Food First Book.
Conant, J. (2010). A Poetics of Resistance: The Revolutionary Public Relations of the Zapatista Insurgency. Canada: AK Press.
Cultural Survival (2019). Zapatista Radio: Broadcasting for Autonomy and Self-determination Erişim adresi: https://www.culturalsurvival.org/news/zapatista-radio-broadcasting-autonomy-and-self-determination
Çağdaş, E. (2009). Zapatistalarda Eğitim, Sağlık ve Tarım “Başka Türlü”. Bianet. Erişim adresi: https://bianet.org/haber/zapatistalarda-egitim-saglik-ve-tarim-baska-turlu-113612
Erol, E. (2014). Meksika’da Öğrenci Katliamları. Evrensel Gazetesi. Erişim adresi: https://www.evrensel.net/haber/94112/meksikada-ogrenci-katliamlari
Freire, P. (2014). Yüreğin Pedagojisi. (Ö. Orhangazi, Çev.). Ankara: Ütopya.
Friere, P. (2017). Ezilenlerin Pedagojisi. (14. Basım). (D, Hattatoğlu ve E. Özbek, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Glasgow Chiapas Solidarity Group (2020). Autonomous Education in the Zapatista Communities: Schools to Cure Ignorance. Erişim adresi: https://glasgowchiapassolidaritygroup.wordpress.com/2010/09/06/autonomous-education-in-the-zapatista-communities-schools-to-cure-ignorance/
Hardt, M. ve Negri, A. (2019a). Çokluk. İmparatorluk Çağında Savaş ve Demokrasi. (3. Baskı). (B. Yıldırım, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Hardt, M. ve Negri, A. (2019b). Meclis. (A. E. Pilgir, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Holloway, J. (2011). İktidar Olmadan Dünyayı Değiştirmek. (3. Baskı). (P. Siral, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
Inclan, M. (2018). The Zapatista Movement and Mexico’s Democratic Transition. Mobilization, Success, and Survival. Oxford University Press.
Insurgent Subcommander Moisés (2023). Novena Parte: La Nueva Estructura de la Autonomia Zapatista. (U. Taşdemir, Çev.). Anarşizm.Org. Erişim adresi: https://anarsizm.org/zapatistalar-yeni-otonomi-yapilarinin-modelini-acikladi/
Kök, M. M. (2015). Küreselleşme Çağında Otonominin Yeniden İnşası. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye.
Khasnabish, A. (2010). Zapatistalar. Yerelden Küresele Ulaşan İsyan. (N. Güngör, Çev.). Ankara: Abis Yayınları.
Khasnabish, A. (2019). Sorgulayarak Yürümek: Zapatizm, Radikal İmgelem ve Ulusaşırı Özgürlük Pedagojisi. (D. Kurt, Çev.). R. H. Haworth (Yayıma Hazırlayan), Anarşist Pedagojiler: Eğitim Üzerine Kolektif Eylemler, Teoriler ve Eleştirel Yaklaşımlar. (271-295)içinde. İstanbul: SUB Yayınları.
Maison L. M. (2022). Beyond western and indigenous perspectives on sustainability: Politicizing sustainabilit with the Zapatista rebellious education. Journal of Transformative Education. March 2022. doi:10.1177/15413446221079595. Erişim adresi: https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/15413446221079595
Millon, P. R. (1976). Meksika’da Köylü Devrimi. Zapata. (2. Basım). (T. Ağaoğlu, Çev.). İstanbul: May Yayınları.
Ramirez, M. G. (2005). Ateş ve Söz. 20. ve 10. Yılında EZLN. (İ. Özünlü, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Subcomandante Insurgente Marcos. (2002). Our Word is Our Weapon. Selected Writings. (J. P. Leon, Ed.). USA: Seven Stories Press.
Subcomandante Marcos. (2014). Between the Light and Shade. Warrior Publications. Erişim adresi:https://warriorpublications.wordpress.com/2014/05/26/between-the-light-and-shade-the-last-words-of-subcomandante-marcos/
Schools for Chiapas (2020a). Mayan Schools of Dignity. Erişim adresi: https://schoolsforchiapas.org/advances/schools/
Schools for Chiapas (2020b). Autonomous Education in the Zapatista Communities: Schools to Cure Ignorance. Erişim adresi: https://schoolsforchiapas.org/library/autonomous-education-zapatista-communities-schools-cure-ignorance/
Usta, M. (2013). Meksika Devrim Süreci ve Plutarco Elias Calles. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
Warfield, C. (2014). Understanding Zapatista Autonomy: An Analysis of Healthcare and Education. (Unpublished Master Thesis). National University of Ireland, Galway, Ireland. Erişim adresi: https://www.academia.edu/33163010/Understanding_Zapatista_Autonomy_ An_Analysis_of_Healthcare_and_Education.
Yeğin, M. (2000). Adları ve Yüzleri Olmayanlar. Marcos’la On Gün. İstanbul: Su Yayınları.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Creative Commons V.4
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
The Creative Commons License Options
- CC BY-NC-ND: This license allows reusers to copy and distribute the material in any medium or format in unadapted form only, for noncommercial purposes only, and only so long as attribution is given to the creator. CC BY-NC-ND includes the following elements: BY – Credit must be given to the creator, NC – Only noncommercial uses of the work are permitted, ND – No derivatives or adaptations of the work are permitted.For the details and historical information check the license at https://creativecommons.org/version4/
